Bu ders göç hareketleri ve sosyo-mekansal dönüşümü birlikte ele alarak teorik ve etnografik araştırmalar aracılığıyla göç çalışmalarına kentsel perspektifler sunmaktadır. Buna ek olarak, göç çalışmaları ile kent çalışmalarının kesişim noktalarına odaklanarak, alanın temel prensiplerini ve kavramlarını tartışmakta ve kentleşme, kent mülteciliği, mekansal karşılaşmalar, kentsel yoksulluk, yurt içinde yerinden edilme gibi dünyada ve Türkiye’de hem tarihsel hem de güncel olarak karşımıza çıkan konuları işlemeyi amaçlamaktadır. Bu bağlamda bu ders devletlerin göç/göçmen politikalarını ve göçmen dayanışma ağları gibi konuları kentleşme ve kent politikaları çerçevesinde ve de kent çalışmaları gözüyle okumaya odaklanmaktadır.

23 Kasım, 30 Kasım ve 7 Aralık günleri gerçekleştirilecek dersler saat 18:00'de başlayacaktır.

Kayıt için tıklayınız.

1. Kent Mülteciliği 

Dersin ilk bölümü kent çalışmaları içinde çokça yer alan kentleşme sorunları ile iç göç ve/veya dış göç ilişkisini irdeleyecektir. Kent mülteciliği tartışmalarına da değinerek göç ile dönüşen kentsel mekanları çeşitli yaklaşımlarla inceleyecektir. Bu yaklaşımlar, hukuki yaklaşımlar, göçü ‘sorun’ odaklı ele alan yaklaşımlar, göçün kent kimliğinin bir parçası olduğunu savunan yaklaşımlar ve son olarak kent ve göç çalışmalarında bir kategori olarak ihmal edilen bazı alanlar (sınır kentleri gibi) olarak özetlenebilir.

2. Kentsel Yoksulluk ve Göçmenler

Dersin bu bölümü toplumsal ve sosyo-ekonomik eşitsizlikler bağlamında kentte enformel emek sürecinin temel özneleri haline gelen göçmenler ve mülteciler üzerinden kentsel yoksulluğu ele almaktadır. Bu kapsamda kentlileşmenin beraberinde getirdiği ‘nöbetleşe yoksulluk’ modelleri tartışılırken bir taraftan da enformelliğin göçmen ve mültecilerin hayatları üzerindeki güçlendirici etkileri irdelenecektir.

3. Kentsel Dayanışma, "Uyum" ve Dayanışma Ağları

Dersin son bölümü göç çalışmalarında sıklıkla yer alan ‘entegrasyon’ ve/veya ‘uyum’ odaklı araştırmalara kentsel bir bakış açısıyla eleştirel bir analiz sunacaktır. Göçmenlerin Türkiye’nin farklı kentlerinde (özellikle İstanbul, Hatay, Gaziantep ve Adana) kurdukları (ya da kuramadıkları) dayanışma ağları ve göçmenlerin kentlerde görünürlük biçimleri incelenecektir. Bu bağlamda, göçmenlere karşı gittikçe artan ayrımcılık ve nefret söylemlerinin kentsel mekanlarda nasıl karşımıza çıktığı ve buna karşı göçmenlerin geliştirdiği dirençlilik mekanizmaları antropolojik bir yaklaşımla ele alınacaktır.

Kaynaklar/Okuma Önerileri

Ahi, Yasemin, Mehmet Nuri Gültekin, Muharrem Açıkgöz. 2021. Göç ve Kent: Etkileşimler. Ankara: Nika Yayınevi

Can, Şule 2019. Refugee Encounters at the Turkish-Syrian Border:Antakya at the Crossroads. Routledge.

Dedeoğlu, S., Gökmen, Ç. E. 2011. Göç ve Sosyal Dışlanma & Türkiye’de Yabancı Göçmen Kadınlar. Eflatun Basım Dağıtım Yayınclık.

Elmalı, Kübra, Gökhan Erkal ve Hüseyin Özer. 2021. Türkiye’de İller Arası Göçün Mekânsal Etkileri, Göç Dergisi, Cilt 8 Sayı 1

Erder, Sema. 2003. Urban Migration and Reconstruction of Kinship Networks: The Case of Istanbul. In Autonomy and Dependence in the Family. Rita Liljestrom (ed). Routledge.

Gültekin, Mehmet Nuri. 2018. Gaziantepteki Suriyeli Mültecilerin Toplumsal Dayanışma ve Etkileşim Noktaları- Journal of Turkish Studies Cilt 13 Sayı 26.

Işık, Oğuz, M. Melih Pınarcıoğlu. 2009. Nöbetleşe Yoksulluk: Sultanbeyli Örneği. İletişim Yayınları.

Kaygalak, Sevilay. 2009. Kentin Mültecileri: Neoliberalizm Koşullarında Zorunlu Göç ve Kentleşme. Dipnot Yayınları.

Kurban, Dilek, Deniz Yükseker vd. 2006. Zorunlu Göç ile Yüzleşmek: Türkiye’de Yerinden Edilme Sonrası Vatandaşlığın İnşası. Tesev Yayınları

Mekanda Adalet Dergisi, Mültecilik Sayısı (07/2019)

Şahin, Savaş Zafer. 2021. Kent Yurttaşlığı Temelinde Göç ve Kent Konseylerini Düşünmek. Göç Dergisi Cilt 8 Sayı 1.

Wilson, Thomas M. 2014. Borders: Cities, Boundaries and Frontiers In A Companion to Urban Anthropology. Donald Nonini (ed.) Blackwell Publishing.

Forced Migration Review (FMR, 2010) “Issue 34: Adapting to Urban Displacement”, fmreview.org/ urban-displacement;

International Journal of Urban and Regional Research (IJURR, 2016) “Spotlight
on Series: The Urban refugee ‘Crisis’: Reflections on Cities, Citizenship and the Displaced”, ijurr.org/ spotlight-on/the-urban-refugee-crisis-reflections- on-cities-citizenship-and-the-displaced/the-urban- refugee-crisis/