Türkiye'ye Göç ve Varış: Kentsel ve Mekânsal Yaklaşımlar
Türkiye'ye Göç ve Varış: Kentsel ve Mekânsal Yaklaşımlar
30 Eylül 2023
İstanbul, Türkiye
Kayıt için linke tıklayınız: https://shorturl.at/mtDN8
Kentsel varış mekanları kavramı göç ve kent kesişimini inceleyen araştırmacıların uzun süredir ilgi odağı olmuştur. Bu kavram kente yeni gelen göçmenlerin kente tutunmak için ihtiyaç duydukları bilgileri, (uygun fiyatlı) barınma ve istihdam fırsatları ile sosyal ağlara erişimi sağlayan kentsel yerleşim yerlerini tanımlar (Hanhörster ve Wessendorf 2020; Hans ve Hanhörster 2020; Meeus, Arnaut, ve van Heur 2019; Meeus ve diğerleri. 2020; Schillebeeckx, Oosterlynck, ve De Decker 2019). Bu kavramsal çerçevenin ilk izlerini Şikago Kent Sosyolojisi kurucularının geliştirdikleri ve kente yeni gelenlerin şehre ilk giriş kapıları olarak kurgulanan “geçiş bölgeleri” teriminde bulmak mümkün (Park, Burgess ve McKenzie 1925). Doug Saunders'ın Varış Şehri (Arrival City, 2011) kitabı ise kente yeni gelenlerin varış koşulları ve entegrasyon süreçleri ile ilgili tartışmaları yeniden canlandırdı. Bugün birçok varış bölgesi, yüksek göçmen yoğunluğuna sahip, hızlı değişen ve sosyoekonomik açıdan dezavantajlı kentsel mahalleler olarak nitelendirilmektedir. Bu bölgeler, şehre yeni gelen göçmenler için kaynakların, hizmetlerin ve ağların bir araya toplandığı merkezler olarak işlev görürler. Bunun yanında son yıllarda bilim insanları benzer mekânsal yaklaşımları barındıran, ayrıca farklı aktörlerin (örn.: yerel sakinler, aracılar, sivil toplum aktörleri, kamu yetkilileri) ve kurumların (örn.: küçük işletmeler, dini kurumlar, eğlence kuruluşları) da yeni gelenlerin kentsel içerilme süreçlerini kolaylaştırmadaki rolünü incelemeyi içeren ‘varış altyapıları’ kavramını da öne sürmeye başlamışlardır (Hanhörster ve Wessendorf 2020, Meeus ve diğerleri 2018). Bu yaklaşımlar genel olarak araştırmacıları varış alanları ile daha geniş çaplı ulusal ve kentsel entegrasyon politikaları arasındaki ilişkiyi daha eleştirel bir mercekten analiz etmeye de itmektedir (Hanhörster ve Wessendorf 2020, Meeus ve diğerleri 2018).
Bugüne kadar bu konuda sınırlı akademik tartışma olmasına rağmen, Türkiye bu çeşitli boyutları keşfetmek için uygun bir örnek sunmaktadır. Türkiye'nin farklı şehirlerinde, birkaç on yıl boyunca, bazıları Osmanlı dönemine kadar uzanan bir geçmişe sahip, farklı ve birbirini izleyen iç ve dış göç akışları için varış noktaları olarak hizmet etmiş kentsel alanlar bulunmaktadır. Bunun yanında son on yılda çok sayıda Suriyeli mültecinin gelişi, daha önce çok az göç geçmişi olan şehirlerde tamamen yeni varış alanlarının ortaya çıkmasına yol açmıştır. Türkiye'nin uluslararası göç alan bir ülke olması ile birlikte, göçmen ve mülteci nüfusların mekânsal dağılımını yönetmeye yönelik çabaları da artmaktadır. Göç İdaresi Başkanlığı’nın 2021'den itibaren uygulamaya koyduğu ve bugün Türkiye genelinde 1.169 mahalleyi yabancı uyrukluların ikametine kapatan politikası bunun başlıca örneklerindendir. Devlet tarafından başlatılan bu müdahale, varış alanlarını belirgin bir şekilde hedefleyerek, bu politikanın yeni gelen göçmenlerin kentsel entegrasyon süreçlerini nasıl etkilediği sorusunu gündeme getirmektedir.
Bu bir günlük çalıştayda Türkiye'de varış alanlarının ortaya çıkışı ve dönüşümü tartışmasına katkıda bulunmayı amaçlıyoruz.
Çalıştay aşağıdaki soruları kapsamaktadır:
❖ Türkiye'deki eski varış bölgeleri son göçlerle nasıl dönüşüyor?
❖ Türkiye genelinde hangi yeni varış bölgeleri (küçük kasabalar ve kırsal alanlar gibi kentsel olmayan alanlar dahil) ve altyapıları ortaya çıkıyor?
❖ Farklı aktörler gelişi nasıl şekillendiriyor?
❖ Son dönemdeki değişimler (sosyal, yasal, teknolojik) ve krizler (salgınlar, savaşlar, deprem gibi doğal afetler) Türkiye'ye gelişi nasıl şekillendiriyor?
❖ Varış kavramını tabandan ve gündelik pratikler çerçevesinden analiz etmenin metodolojik ve etik zorlukları, fırsatları ve sınırlamaları nelerdir?
Bu çalıştay kapsamında bu temaların/soruların ötesine geçmeyi, kentsel mekanların sınırları içinde veya dışında 'varış'ı kendi başına bir kavram olarak eleştirmeyi de umuyoruz. Ayrıca bu çalıştayın farklı disiplinlerden, kariyer seviyelerinden ve coğrafyalardan gelen akademisyenler arasında diyaloğu teşvik etmesini umuyoruz. Bu diyaloğu da varış ile ilgili geliştirilen Batımerkezci kavramların ötesine taşımayı ve ampirik olarak zengin, teorik olarak güçlü ve metodolojik olarak yenilikçi araştırma tartışmaları getirmeyi amaçlıyoruz.
Bu çalıştay, AB UFUK 2020 projesi ReROOT: Yeni Gelen Göçmenlerin Kentsel Uyum Süreçlerinde Varış Altyapıları(https://rerootproject.eu) tarafından finanse edilmektedir ve SU Gender tarafından Göç Araştırmaları Derneği (GAR) ile iş birliği içinde düzenlenmektedir.
Çalıştayda simültane çeviri (İngilizce-Türkçe) yapılacaktır.
Çalıştay hibrit formatta gerçekleşecek ve çevrimiçi katılımcılara kayıttan sonra link gönderilecektir.
Çalıştay programı:
30 Eylül 2023
Minerva Han (2.Kat Toplantı odası)
9.00 – 9.15 Kayıt
9.15 – 9.30 Giriş Konuşması:
Kristen Biehl & Marhabo Saparova
Karel Arnaut
9.30 – 11.00 Oturum 1: Varış Mekânları ve Altyapıları
Göç ve Kentsel Uyum Süreçlerini “Varış Altyapıları” Merceğinden Anlamak: İstanbul Fatih İlçesi Örneği
Kristen Biehl & Marhabo Saparova, Sabancı Üniversitesi
Dinamik Varış Mekânları: İzmir Basmane İlçesinde Suriyeli Mültecilerin Hareketliliğini Haritalamak
Feriha Nazda Güngördü, Bahçeşehir Üniversitesi, Göç ve Kent Çalışmaları Merkezi
İzmir'de Göçü Anlamak: Göç Hareketleri ve Göçmenlerin Varlığı ile ilgili Kentin Değişen Rollerine Dinamik bir Yaklaşım
Cansu Akbaş-Demirel & İbrahim Soysüren, University of Neuchâtel
11.00 – 11.30 Kahve molası
11.30 – 13.00 Oturum 2: Varış Ağları ve Dayanışma Mekânları
Uluslararası Göç Hedefini Belirleyen bir Faktör Olarak Kentlerin Kimliği ve Dini Ağlar
Mahmut Kaya, Harran Üniversitesi
Kentsel ve Sosyal Güvencesizlik Bağlamında Varış Altyapısı Olarak Dayanışma Ağları: İstanbul'daki Tarlabaşı Dayanışma Grubu Üzerine Analiz
Cosimo Pica, University of Tours
Kentsel Mekânlarda Afganların “Örtülü” Görünürlükleri
Semih Nargül, Van 100.Yıl Üniversitesi
13.00 – 14.00 Öğle Yemeği Arası
14.00 – 15.30 Oturum 3: Geçicilik Koşullarında Varış ve Kırılganlık
“Sürekli Geçiciliğe” Varış: Viyana'da Yaşayan Ukraynalı Yerinden Edilmiş Göçmenler ve Geçici Koruma Labirentleri – IWM projesi
Ayşe Çağlar University of Vienna, IWM & Volha Biziukova, Brown University & Ruslana Koziienko, Central European University
Şubat 2023 Türkiye-Suriye Depremleri Sonrası İstanbul'a Varış: Suriyeli Mülteciler ve İkincil Yerinden Edilme
Kristen Biehl & Didem Danış, Sabancı Üniversitesi & Galatasaray Üniversitesi
Ne Kalabilirim Ne de Gidebilirim: Türkiye Sığınma Rejiminin Kuir Mültecilerin Hayatta Kalma Stratejilerine Etkisi
Meriç Çağlar, Sabancı Üniversitesi
15.30 – 16.00 Kahve molası
16.00 – 17.30 Oturum 4: Yerinden Edilme bağlamında Var(ama)ma
Aktif Teslimiyet: Sınırdışı Edilme Çağında Kentsel Yolculuğun Duyuşsal Antropolojisine Doğru
Alexander Epphrussi, Galatasaray Üniversitesi
“Dibini Kazıyarak Geçinme” Altyapıları: Örtüşen Yerinden Edilme ve Yerinde Kalma Mücadelesi
Francesco Pasta, Milan Politecnico & IFEA
“5 Yıl Burada Yaşadık, Çok Şey Kaybettik, Hayatımızı Kaybettik”:Sığınmanın Nihai Sonucu Olarak Kendini Sınır Dışı Etme
Margarita Lipatova, Max Planck Institute
17.30 – 18.00 Kapanış
Kayıt için linke tıklayınız: https://shorturl.at/mtDN8