Göç Araştırmaları Derneği Aralık 2023-Ocak 2024 Bülteni

GAR BÜLTEN

Aralık 2023 – Ocak 2024 

Herkese merhaba.

Bir yılı kapatıp yeni bir yıla başladığımız 2023 Aralık ve 2024 Ocak aylarında göç politikaları ile ilgili önemli gelişmelere tanık olduk. Bir yandan AB Konseyi ve Avrupa Parlamentosu, 20 Aralık 2023 tarihinde Sığınma Prosedürleri Yönetmeliği, Sığınma ve Göç Yönetimi Yönetmeliği, Tarama Yönetmeliği, Kriz ve Mücbir Sebep Yönetmeliği ve EURODAC Yönetmeliği dahil Yeni Göç ve Sığınma Anlaşması'nın birçok temel bölümünde siyasi uzlaşmaya vardıklarını açıkladı. 

Uluslararası Af Örgütü’nün “Bu anlaşma Avrupa sığınma hukukunu onlarca yıl geriye götürecektir” ifadeleri ile karşıladığı düzenlemede “zorunlu sınır prosedürü” adı altında sığınmacıların AB’nin dış sınırlarında gözaltına alınması da öngörülüyor, düzenlemede çocuklar ve aileleri için  istisna yok.  Yine aralık ayında İngiliz hükümeti, ülkeye her yıl kabul edilecek göçmen sayısını ciddi oranda azaltan yeni kuralları açıkladı. Fransa’da ise parlamentodan geçen yeni göç yasası ile göç politikaları sertleştirilirken, yasa ile göçmenlerin aile fertlerini Fransa'ya getirmeleri zorlaştırıldı, göçmenlere kira desteği ve aile yardımları bazı çalışma şartlarına bağlandı, sosyal yardımlara erişimleri de zorlaştırıldı. 

Aralık ve ocak aylarında, İsrail’in Gazze’ye yönelik saldırıları sürdü. Binlerce sivilin yaşamını kaybettiği saldırılarda aynı zamanda binlerce Filistinli yerinden edildi. Gazze’de mülteci kampları vuruldu, Batı Şeria’da da mülteci kamplarına yönelik baskınlar düzenlendi. BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Türk ocak ayı başında yaptığı açıklamada Gazze'de yaşayanların yüzde 85'inin yerinden edildiğini belirtti. İsrail'de aşırı sağcı Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir ve Maliye Bakanı Bezalel Smotrich Gazze Şeridindeki Filistinlilerin “mülteci almayı kabul eden ülkelere gönüllü göçüne destek verecekleri”ni açıkladılar. 

Tüm bu olumsuz gelişmelerin yanında aralık ve ocak ayları içinde dünya halklarının ayrımcılığa, ırkçılığa, zorla yerinden edilmeye, savaşa ve hükümetlerin gündeme getirdiği göç yasalarına karşı tepkileri de büyüdü. Almanya’da AfD ile Hristiyan Demokrat Partisi üyelerinin, çok sayıda göçmenin Almanya'dan sürülmesini öngören bir plan hazırlığında olduğunun ortaya çıkmasıyla yüzbinlerce kişinin katıldığı protesto eylemleri düzenlendi. Fransa'da ırkçı ve ayrımcı olarak nitelendirilen göç yasasına karşı eylemler sürüyor. Aynı şekilde İsrail saldırılarının durdurulmasını talep eden ve Filistin halkı ile dayanışmayı büyüten eylemler de devam ediyor.  

Her insanın insan onuruna uygun şartlarda, özgür ve güvenli bir yaşam süreceği günlere yaklaşma dileğiyle, yeni yılınızı kutluyoruz. 

Bültenimizde Aralık 2023 ve Ocak 2024 aylarındaki çalışmalarımızı okuyabilirsiniz. 

ARALIK - OCAK AYINDA NELER YAPTIK? 

10 Aralık Dünya İnsan Hakları Günü dolayısı ile sosyal medya hesaplarımızdan kısa bir açıklama yayımladık. 

18 Aralık 2023 tarihinde, Uluslararası Göçmenler Günü vesilesi ile GAR bünyesinde yaptığımız "Şahitlik Etiği ve Akademik Sorumluluk" başlıklı çevrimiçi seminerde, York Üniversitesi’nden Prof. Dr. Nergis Canefe’yi dinledik. Bu seminerde, Prof. Canefe akademi ile yaşam arasındaki ilişkiyi yeniden güçlendirmenin etik bir sorumluluk olduğu savından başlayarak, bizleri, yalnızca şahit olmanın yeterli olmadığı ve hatta şahitlik iddiasının güç söylemine destek sağlayabileceği konusunda düşünmeye ve sorgulamaya davet etti. Canefe’nin görüşlerini özetlemeye çalıştığımız ve sorularımızı yazıya döktüğümüz “Şahitlik Etiği ve Akademik Sorumluluk” başlıklı yazımıza GAR Blog sayfasından ulaşabilirsiniz. 

20 Aralık 2023 tarihinde, 18 Aralık Uluslararası Göçmenler Günü vesilesiyle, "Actors and Mechanisms of (Non-)Reception of the Afghans in Turkey" (Türkiye’de Afgan Göçü: Kabul Mekanizmaları ve Aktörler) raporumuzun bulgularını paylaşmak ve güncel gelişmeleri birlikte tartışmak için çevirimiçi bir toplantı düzenledik. 

Göç Araştırmaları Derneği olarak 2021 yılında gerçekleştirdiğimiz "Yüksek Nitelikli Göç" ve "Yüksek Nitelikli Geriye Göç" seminerlerine dayanan ve üyemiz Dr. Didem Danış’ın editörlüğünü yaptığı “Gitmek ve Dönmek Arasında – Türkiye’de Yeni Nesil Beyin Göçü” başlıklı kitap Nika Yayınevi’nden yayımlandı. Göç çalışmaları yazınında önemli bir boşluğu dolduran çalışmaya katkı sunan herkese teşekkür ediyoruz. Kitap hakkında ayrıntılı bilgiye bu linkten ulaşabilirsiniz. 

GAR Lisansüstü Araştırmacı Destek Programı

GAR Lisansüstü Araştırmacı Destek Programı (GArEP) kapsamında 5 Aralık’ta gerçekleştirdiğimiz beşinci buluşmada Polat Alpman, sosyal bilimlerde araştırma süreci bağlamında konu seçimi ve saha süreçlerini ele aldı. 19 Aralık’ta gerçekleştirdiğimiz altıncı buluşmada ise, Ayşe Parla’nın İletişim Yayınlarından yayımlanmış olan “Kırılgan Umut: Türkiye’de Göç ve Aidiyetin Sınırları” kitabını tartıştık. 

GAR Lisansüstü Araştırmacı Destek Programı (GAREP) ocak ayı içinde de üç ayrı oturumda devam etti. 9 Ocak’ta gerçekleşen yedinci buluşmada Lülüfer Körükmez, “Veriyi nasıl anlamlandırırız ve analiz ederiz” başlıklı oturumun yürütücülüğünü yaptı. 16 Ocak’ta gerçekleşen sekizinci buluşmada Polat Alpman’ın İletişim Yayınlarından yayınlanmış olan “Esmer Yakalılar: Kent, Sınıf, Kimlik ve Kürt Emeği” kitabı tartışıldı. 30 Ocak’ta gerçekleşen dokuzuncu buluşmamızda ise Eda Sevinin’in yürütücülüğünde “Etik sorunlar” başlığı ele alındı. 

GAR Blog 

GAR Blog'da, aralık ayında biri kitap değerlendirmesi olmak üzere üç ayrı yazı yayımlandı. ODTÜ Sosyoloji ve Felsefe çift anadal öğrencisi Deniz Öztürk’ün, Sezen Savran Penbecioğlu’nun "Küçük Halep Büyük Umutlar" kitabı üzerine yazdığı kitap değerlendirmesine bu linkten, GAR stajyeri ve Galatasaray Üniversitesi Sosyoloji Bölümü öğrencisi Şevval Sude Şimşek’in, SU Gender ve Göç Araştırmaları Derneği ortaklığı ve AB Ufuk 2020 projesi ReROOT’un finansal desteğiyle gerçekleştirilen Türkiye’ye Göç ve Varış: Kentsel ve Mekânsal Yaklaşımlar Çalıştay’ı hakkında kaleme aldığı “Göç ve Kentin Kesişiminde: Bir Çalıştayın Ardından” başlıklı yazısına bu linkten ve  York Üniversitesi’nden Prof. Dr. Nergis Canefe’nin katılımı ile 18 Aralık Dünya Göçmenler Günü’nde GAR bünyesinde yaptığımız "Şahitlik Etiği ve Akademik Sorumluluk" başlıklı çevrimiçi seminere ilişkin yazımıza bu linkten ulaşabilirsiniz. Yaygınlaştırmanız dileğiyle. 

GAR Blog’da ocak ayı içinde dört ayrı yazı yayımlandı. Halihazırda bağlantılı olduğu sivil toplum kuruluşlarıyla göç ve toplumsal cinsiyet odaklı çalışmalarda yer almaya devam eden Esma Güzin Yarıcı’nın “Mr. Gay Syria ile Dayanışmanın Daha İyi Hikayesi” başlıklı, Mr. Gay Syria filmi aracılığıyla Türkiye'deki queer politikanın mülteci hakları bağlamındaki kapsayıcılığını ve kesişimselliğini tartıştığı yazısına bu linkten; Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Beşerî ve Ekonomik Coğrafya Anabilim Dalında araştırma görevlisi olarak çalışmakta olan Semih Nargül’ün Afgan göçmenlerin Paris'teki gündelik yaşamına dair gözlemlerini paylaştığı “Farklı Uçlarda Göçmenlik: Paris’teki Afganlar” başlıklı yazısına bu linkten; Vytautas Magnus Üniversitesi'nde Sosyoloji doktora öğrencisi olan Rauf Aslanov’un Kazakistan’dan Türkiye’ye gerçekleşen göç örneğinde, kentsel hava kirliliğinin uluslararası göç üzerindeki etkileri irdelediği ve iklim kaynaklı göçe farklı bir perspektif sunduğu “Uluslararası Göç Nedeni Olarak Kentsel Hava Kirliliği: Kazakistan’dan Türkiye’ye İklim Kaynaklı Göç” başlıklı yazısına bu linkten; Bahçeşehir Üniversitesi'nde Sosyoloji Bölümü'nde akademik çalışmalarına devam eden üyemiz İlhan Zeynep Karakılıç’ın Yunan ve Türk Halklarının Mübadelesine İlişkin Sözleşme ve Protokol’ün imzalanmasının 101. yıldönümü dolayısı ile nüfus mübadelesini ele aldığı “101. Yılında Nüfus Mübadelesi” başlıklı yazısına bu linkten ulaşabilirsiniz. Yaygınlaştırmanız dileğiyle.

ÜYELERİMİZDEN HABERLER 

Üyemiz Dr. Besim Can Zırh'ın da katkı verdiği "Göç Ansiklopedisi" Nobel Akademik Yayıncılık’tan  yayımlandı. Ayrıntılı bilgiye bu linkten ulaşabilirsiniz. 

Üyemiz Dr. Didem Danış'ın “Kır-Kent İlişkileri Bağlamında Yaşlanan Nüfus ve Yaşlı Bakımı: Kastamonu ve Sinop Örneği” başlıklı makalesi İngilizce ve Türkçe olarak Sosyal Siyaset Konferansları Dergisinin Aralık 2023 sayısında yayınlandı.

Üyemiz Dr. Didem Danış'ın göç ve deprem raporumuzu paylaştığı "Deprem Bölgesinde Göçmen/Sığınmacı/Mülteci Olmak" başlıklı yazı Reflektif Sosyal Bilimler Dergisi'nin Aralık 2023 sayısında yayınlandı.

Üyemiz Dr. Didem Danış, "100 Sene 100 Nesne: Cumhuriyete Nesnelerin Gözünden Bakmak" isimli kitap projesine "Pasaport" maddesi ile katkıda bulundu. Okumak için bu linke tıklayabilirsiniz. 

Üyemiz Dr. Ayşem Biriz Karaçay'ın “Temporary Protection Regimes in Türkiye and Germany: Comparing Bosnian Syrian and Ukrainian Refugee Protection Regimes” başlıklı makalesi İmgelem dergisinde yayımlandı. Makaleye bu linkten erişebilirsiniz.

Üyemiz Dr. Neva Övünç Öztürk, ODTÜ Sosyoloji Topluluğu tarafından düzenlenen "Bir Çift Göz" kısa filmi gösterimi ve söyleşi etkinliğine yönetmen Hüseyin Kete ile birlikte katıldı. 

Üyelerimiz Dr. Neva Övünç Öztürk ve Dr. Orçun Ulusoy National Center of Competence in Research tarafından İzmir’de gerçekleşen çeşitli Avrupa ülkelerindeki Ukraynalılar ve Türkiye'deki Suriyeliler için oluşturulan geçici koruma rejimlerini ele alan “Who, What and How Much Does Temporary Protection Protect?” başlıklı çalıştaya katıldı. 

Üyemiz Dr. Didem Danış'ın Artı TV'ye Türkiye'nin mülteci gündemiyle ilgili mülakat verdi. 

Üyemiz Dr. Didem Danış, 29 Ocak 2024'te katıldığı TRT Radyo İstanbul'da Günebakan programında GAR'ı ve "Türkiye'de Yeni Nesil Beyin Göçü" kitabını anlattı. 

Üyemiz Dr. Didem Danış 31 Ocak 2024'te katıldığı Medyascope yayınında Ruşen Çakır'ın "Türkiye'de Yeni Nesil Beyin Göçü" kitabıyla ilgili sorularını yanıtladı. Yayına bu linkten erişebilirsiniz.